استفاده از منابع مالی و خطوط اعتباری خارجی که در ایران به نام فاینانس متداول گردیده برای اجرای پروژه ها و خرید تجهیزات و کالاهای سرمایه‌ای طرح‌های تولیدی و همچنین خدمات فنی و مهندسی پروژه ها، وفق قراردادهای مالی منعقده با اعتبار دهندگان خارجی صورت می پذیرد.فرایند اجرای این روش ‌بر اساس آخرین مصوبه فوق الذکر هیات محترم وزیران اصلاح و به شرح زیر معین گردیده است:

 

۱ـ فعالیت‌های قابل قبول:

 

– اجرای پروژه های جدید زیربنایی / تولیدی و طرحهای توسعه‌ای از طریق فروشندگان و پیمانکاران خارجی.

 

– خرید فن آوری، ماشین آلات و تجهیزات سرمایه‌ای و خدمات فنی مهندسی از خارج از کشور.

 

۲ـ واجدین شرایط:

 

کلیه مؤسسات، ‌شرکت‌ها و اشخاص حقوقی دولتی، عمومی و غیر دولتی (خصوصی )که نیاز به خرید از خارج از کشور دارند.

 

۳ـ وثایق مورد نیاز:

 

وثایق مورد نیاز، حسب تشخیص مراجع اعتباری بانک، عبارت از مورد یا مواردی از وثایق زیر خواهد بود:

 

الف. بخش خصوصی

 

– طرح مورد نظر

 

– اموال غیر منقول

 

– سفته/ برات

 

– برگ سپرده بانکی بلند مدت

 

– اوراق سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس

 

– اوراق بهادار

 

– سایر موارد حسب تشخیص مراجع اعتباری بانک

 

ب. بخش دولتی

 

برای بخش دولتی اسناد و مجموعه زیر مورد نیاز است:

 

– مصوبه شورای اقتصاد هیات دولت

 

– مجوز ماده ۶۲ قانون محاسبات عمومی

 

۴ـ نرخ سود و هزینه های مترتب بر تسهیلات:

 

سود تسهیلات ‌بر اساس نوع قرارداد بانک خارجی بر دو اصل نرخ شناور (LIBOR/EURIBOR) شش ماهه به اضافه حاشیه سود (که معمولاً ۵/۰ درصد می‌باشد) و یا نرخ ثابت (CIRR) و بر اساس قوانین OECD محاسبه می‌گردد که میزان نرخ های مذبور در شرایط زمانی مختلف متفاوت می‌باشند. در شرایط فعلی (ژانویه ۲۰۰۹) نرخ شناور به طور متوسط برابر ۳۰/۳ درصد و نرخ ثابت برابر ۰۶/۴ درصد می‌باشد.

 

هزینه های دیگر عبارتند از:

 

– هزینه مدیریت در حدود ۱۲۵/۰ درصد مبلغ تسهیلات، که یک بار و در هنگام شروع استفاده از تسهیلات اخذ می‌گردد.

 

– هزینه تعهد در حدود ۱۲۵/۰ درصد مبلغ اعتبار استفاده نشده، که به صورت سالیانه اخذ می‌گردد.

 

– حق بیمه صادراتی کشور فروشنده ماشین آلات که مبتنی بر رتبه ریسک هر کشور محاسبه و اخذ می‌گردد.

 

۵ـ سقف پرداخت:

 

حداکثر ۸۵ درصد مبلغ قرارداد تجاری/ پروفورما و هزینه بیمه صادراتی مربوطه (که ‌بر اساس رتبه ریسک کشور استفاده کننده از تسهیلات محاسبه می‌گردد) مشمول تسهیلات فاینانس قرار می‌گیرد.

 

۶ـ روش پرداخت:

 

به طور معمول ابزار پرداخت، اعتبار اسنادی بوده و نحوه پرداخت به شرح ذیل می‌باشد:

 

– ۱۵درصد مبلغ اعتبار اسنادی به عنوان پیش پرداخت و میان پرداخت توسط مجری طرح پرداخت می‌گردد.

 

– ۸۵درصد مبلغ اعتبار اسنادی از محل تسهیلات فاینانس پرداخت می‌گردد.

 

با توجه به مفاد ماده ۶۲ قانون محاسبات عمومی کشور (پیوست شماره ۳) گشایش اعتبار اسنادی فاینانس جهت وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته دولتی که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند موکول به ارائه تائیدیه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور مبنی بر پیش‌بینی معادل ریالی اصل و فرع اقساط تسهیلات در بودجه سنواتی کشور به منظور بازپرداخت اقساط در سررسیدهای مقرر خواهد بود.

 

۷ـ دوره استفاده از تسهیلات:

 

دوره استفاده از تسهیلات قراردادهای مالی ‌بر اساس دوره حمل و اجرای پروژه مندرج در قراردادهای تجاری با توجه به خط مشی سازمان توسعه همکاری‌های اقتصادی (OECD) تعیین می‌گردد.

 

۸ـ دوره بازپرداخت:

 

-تعداد و توالی اقساط: بین ۱۰ تا ۱۷ قسط متوالی ۶ ماهه می‌باشد. لذا دوره مذکور بین ۵ تا ۵/۸ سال بر اساس قرارداد و نوع تجهیزات و خدمات مورد نظر تعیین خواهد شد.

 

-سررسید اولین قسط: ۶ ماه پس از شروع دوره بازپرداخت می‌باشد که با توجه به مفاد قراردادهای تامین مالی تعیین می‌گردد.

 

مراحل اعطا و استفاده از تسهیلات تامین مالی( فاینانس)

 

بخش دولتی:

 

۱ـ مراجعه متقاضی به مرکز تامین منابع مالی خارجی مستقر در سازمان سرمایه‌گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران و ارائه درخواست استفاده از تسهیلات فاینانس به انضمام اسناد و مدارک مربوطه از جمله تاییدیه وزیر یا بالاترین مقام اجرایی دستگاه ذیربط در خصوص دارا بودن توجیه اقتصادی و فنی و مالی طرح، فرمهای تکمیل شده اخذ مجوز شورای اقتصاد، معرفی ردیف سهمیه ارزی مورد نظر وزارتخانه و معرفی نام و شعبه بانک عامل مورد نظر (بانک دولتی ایرانی به منظور قبول عاملیت طرح).

 

۲ـ انعکاس مراتب ظرف مدت حداکثر ۳ روز از طریق مرکز تامین منابع مالی خارجی به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جهت انسداد سهمیه ارزی و به بانک عامل جهت بررسی و قبول عاملیت و به دبیرخانه شورای اقتصاد جهت اخذ مصوبه شورای مذبور.

 

توجه: نمونه فرم های مربوط به درخواست از بانک های عامل برای قبول عاملیت، همراه با این راهنما، توسط مرکز تامین منابع مالی خارجی قابل ارائه می‌باشد.

 

۳ـ اعلام مسدودی سهمیه ارزی توسط بانک مرکزی به مرکز تامین منابع مالی خارجی.

 

۴ـ صدور مصوبه شورای اقتصاد و اعلام مراتب به دستگاه اجرایی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران، متقاضی و مرکز تامین منابع مالی خارجی.

 

۵ـ اعلام تائیدیه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور مبنی بر تامین و پیش‌بینی اصل و فرع اقساط بازپرداخت تسهیلات در بودجه سنواتی(مجوز موضوع ماده ۶۲ قانون محاسبات عمومی کشور).

 

۶ـ پذیرش اولیه عاملیت و اخذ اسناد و مدارک مورد نیاز از متقاضی جهت انجام بررسی‌های جامع کارشناسی به منظور صدور مصوبه نهایی اعتباری از سوی بانک عامل حداکثر ظرف مدت ۴۵ روز.صدور مصوبه نهایی اعتباری منوط به ارائه تائیدیه فوق الذکر معاونت برنامه ریزی و یا ترتیبات دیگر مورد عمل بانک‌ها برای طرح های خودگردان می‌باشد.

 

۷ـ اخذ و بررسی قرارداد تجاری منعقده فی مابین متقاضی و فروشنده و یا پیمانکار خارجی (تأیید شده از سوی وزارتخانه ناظر) توسط بانک عامل از لحاظ انطباق با مقررات ارزی جاری و صدور تائیدیه مفاد قرارداد تجاری مبنی بر بلامانع بودن گشایش اعتبار اسنادی فاینانس و اعلام مراتب به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز تامین منابع مالی خارجی حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز.

 

۸ـ تعیین و معرفی اعتبار دهنده (Financer) از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و اعلام بلامانع بودن انعقاد قرارداد فرعی طرح (Individual Facility Agreement) به بانک عامل و اعلام مراتب به مرکز تامین منابع مالی خارجی ظرف مدت حداکثر ۷ روز.

 

۹ـ انجام مراحل ثبت سفارش در دفتر ثبت سفارش و نظارت بر مبادلات بازرگانی وزارت بازرگانی توسط مجری طرح.